ยานิโคลซาไมด์ (Niclosamide)

ระบบและอวัยวะที่เกี่ยวข้อง :

ลำไส้  เภสัชกรรม 

อาการที่เกี่ยวข้อง :

บทนำ

นิโคลซาไมด์ (Niclosamide) เป็นยาฆ่าพยาธิที่เจาะจงกับพยาธิตัวตืด ไม่สามารถฆ่าพยาธิ ตัวกลมหรือพยาธิเข็มหมุดได้ ยานี้ถูกออกแบบให้ต้องเคี้ยวก่อนกลืน ขนาดรับประทานจะขึ้นกับชนิดของพยาธิและน้ำหนักตัวของผู้ป่วย องค์การอนามัยโลกกำหนดให้เป็นยาที่จำเป็นต่อระบบสาธารณสุขขั้นมูลฐาน ทางคณะกรรมการอาหารและยาของไทยได้จัดให้นิโคลซาไมด์เป็นยาอันตราย การใช้ยาจึงควรอยู่ภายในการควบคุมดูแลของแพทย์เท่านั้น

ยานิโคลซาไมด์มีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร

ยานิโคลซาไมด์มีสรรพคุณรักษาโรค พยาธิตืดหมู พยาธิตืดวัว และพยาธิตืดแคระ

ยามีเบนดาโซลมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

กลไกการออกฤทธิ์ของยานิโคลซาไมด์คือ ตัวยาจะออกฤทธิ์ยับยั้งกระบวนการออกซิเดทีฟฟอสโฟรีเลชัน (Oxidative phosphorylation: กระบวนการแปรรูปพลังงาน) ในไมโทคอนเดรีย(Mitochondria: หน่วยสำคัญของเซลล์ที่เกี่ยวข้องกับการใช้พลังงาน) ของหนอนพยาธิ ทำให้ตัวพยาธิขาดพลังงานในการดำรงชีวิตและตายในที่สุด

ยานิโคลซาไมด์มีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยานิโคลซาไมด์มีรูปแบบการจัดจำหน่ายในรูปแบบยาเม็ดขนาดความแรง 500 มิลลิกรัม/เม็ด

ยานิโคลซาไมด์มีขนาดรับประทานอย่างไร?

ยานิโคลซาไมด์มีขนาดรับประทานดังนี้

ก. สำหรับฆ่าพยาธิตืดหมู:

• ผู้ใหญ่และเด็กอายุมากกว่า 6 ปี: รับประทาน 2 กรัม ครั้งเดียวหลังอาหารเช้า
• เด็กอายุ 2 - 6 ปี: รับประทาน 1 กรัม ครั้งเดียวหลังอาหารเช้า
• เด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี: รับประทาน 500 มิลลิกรัม ครั้งเดียวหลังอาหารเช้า

ข. สำหรับฆ่าพยาธิตืดวัว:

• ผู้ใหญ่และเด็กอายุมากกว่า 6 ปี: รับประทาน 1 กรัมหลังอาหารเช้า หลังจากนั้นอีก 1 ชั่วโมงรับประทานอีก 1 กรัม
• เด็กอายุ 2 - 6 ปี: รับประทาน 500 มิลลิกรัม หลังอาหารเช้าและหลังจากนั้นอีก 1 ชั่วโมง รับประทาน 500 มิลลิกรัม
• เด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี: รับประทาน 250 มิลลิกรัม หลังอาหารเช้า หลังจากนั้นอีก 1 ชั่วโมง รับประทาน 250 มิลลิกรัม

ค. สำหรับฆ่าพยาธิตืดแคระ:

• ผู้ใหญ่และเด็กอายุมากกว่า 6 ปี: รับประทานเริ่มต้น 2 กรัมในวันแรก และวันถัดมารับประ ทานวันละ 1 กรัม เป็นเวลา 6 วัน
• เด็กอายุ 2 - 6 ปี: รับประทานเริ่มต้น 1 กรัมในวันแรก และวันถัดมารับประทานวันละ 500 มิลลิกรัมเป็นเวลา 6 วัน
• เด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี: รับประทาน 500 มิลลิกรัมในวันแรก และวันถัดมารับประทานวันละ 250 มิลลิกรัมเป็นเวลา 6 วัน

อนึ่ง กรณีพยาธิตืดแคระ ควรรับประทานยานี้พร้อมอาหารหรือหลังอาหาร

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดที่รวมถึงยานิโคลซาไมด์ ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกร ดังนี้

• ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือแน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก
• มีโรคประจำตัวต่างๆรวมทั้งกำลังกินยาอะไรอยู่ เพราะยานิโคลซาไมด์อาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรือเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กินอยู่ก่อน
• หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์หรือกำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภท สามารถผ่านทางน้ำนมหรือรกและเข้าสู่ทารก จนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทานยานิโคลซาไมด์สามารถรับประทานเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานยาในมื้อถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า

ยานิโคลซาไมด์มีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ยานิโคลซาไมด์อาจก่อให้เกิดผลไม่พึงประสงค์ (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง) ดังนี้ เช่น รู้สึกไม่สบายในช่องท้อง มีอาการคลื่นไส้ ปวดท้อง เวียนศีรษะ เป็นต้น

มีข้อควรระวังการใช้ยานิโคลซาไมด์อย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยานิโคลซาไมด์ดังนี้

• ห้ามใช้กับผู้แพ้ยานิโคลซาไมด์
• ระมัดระวังการใช้ยานี้ใน หญิงตั้งครรภ์ หญิงให้นมบุตร เด็กเล็ก (โดยเฉพาะเด็กแรกเกิด) และผู้สูงอายุ ซึ่งการใช้ยาในบุคคลกลุ่มนี้ควรเป็นการสั่งใช้ยาจากแพทย์เท่านั้น
• ห้ามใช้ยาหมดอายุ

***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยานิโคลซาไมด์ด้วย) ยาแผนโบราณทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

ยานิโคลซาไมด์มีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ยานิโคลซาไมด์มีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่น คือ การรับประทานนิโคลซาไมด์ร่วมกับแอลกอฮอล์สามารถทำให้ผลข้างเคียงของการใช้ยามีมากขึ้น ควรเลี่ยงการใช้ร่วมกัน

ควรเก็บรักษายานิโคลซาไมด์อย่างไร?

ควรเก็บยานิโคลซาไมด์ภายใต้อุณหภูมิห้อง เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสงแดดและความชื้น เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง และไม่ควรเก็บยาในห้องน้ำ

ยานิโคลซาไมด์มีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยานิโคลซาไมด์ที่จำหน่ายในประเทศไทย มียาชื่อการค้าอื่นและบริษัทผู้ผลิต เช่น

ชื่อการค้า	บริษัทผู้ผลิต
CB-99 (ซีบี-99)	Charoen Bhaesaj Lab
Heroanson (ฮีโรแอนซัน)	Heromycin Pharma
Manoverm (แมโนเวิร์ม)	March Pharma
Niclosamide Community Pharm (นิโคลซาไมด์ คอมมูนิตี้ ฟาร์ม)	Community Pharm PCL
Niclosamide Picco (นิโคลซาไมด์ พิคโค)	Picco Pharma
Niclosamide T Man (นิโคลซาไมด์ ทีแมน)	T. Man Pharma
Sinchoni (ซินโชนี)	Chinta
Sinper-Tabs (ซินเปอร์ แท็บส์)	SSP Laboratiories
Telmitin (เทลมิทิน)	Nakornpatana
Topida (โทพิดา)	T. Man Pharma
Utosamide (ยูโทซาไมด์)	Utopian
Yomesan (โยเมซาน)	Bayer HealthCare Pharma

บรรณานุกรม

1. http://en.wikipedia.org/wiki/Niclosamide [2014,Aug30]
2. http://www.mims.com/USA/drug/info/niclosamide/ [2014,Aug30]
3. http://www.mims.com/Thailand/drug/search/?q=niclosamide [2014,Aug30]