ไดคลอกซาซิลลิน (Dicloxacillin)
ยาไดคลอกซาซิลลิน (Dicloxacillin)
บทนำ
ไดคลอกซาซิลลิน (Dicloxacillin) เป็นยาปฏิชีวนะในกลุ่มเพนิซิลลิน (Penicillin) ที่ออกฤทธิ์ได้ดีต่อเชื้อแบคทีเรียชนิด Gram - Positive bacteria เช่น Staphylococcus aureus วงการ แพทย์มักนำยานี้มาใช้รักษาการติดเชื้อแบคทีเรียที่ดื้อต่อยาเพนิซิลลิน คณะกรรมการอาหารและยาโดยกระทรวงสาธารณสุขของประเทศไทยได้บรรจุไดคลอกซาซิลลินลงในบัญชียาหลักแห่ง ชาติ ทำให้ยานี้ถูกนำไปใช้ในหลายสถานพยาบาลทั่วประเทศ
สำหรับการกระจายตัวของไดคลอกซาซิลลิน เมื่ออยู่ในกระแสเลือดพบว่า ปริมาณยาประมาณ 98% จะจับกับโปรตีนในกระแสเลือดและถูกเปลี่ยนโครงสร้างทางเคมีโดยตับ ร่างกายต้องใช้เวลาประมาณ 42 นาทีในการกำจัดยาออกจากร่างกาย 50% โดยผ่านไปกับน้ำปัสสาวะและ อุจจาระ
ไดคลอกซาซิลลินถูกจัดอยู่ในหมวดยาอันตราย อาจก่อให้เกิดอาการแพ้ยาในผู้ป่วยบางรายได้ ดังนั้นการใช้ยาจึงต้องอยู่ภายใต้ดุลยพินิจของแพทย์ผู้รักษาเท่านั้น
ยาไดคลอกซาซิลลินมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?
ยาไดคลอกซาซิลลินมีสรรพคุณใช้รักษาอาการติดเชื้อแบคทีเรียที่ หู คอ จมูก ปอด ผิว หนัง กระดูก ข้อต่อ หรือกระเพาะปัสสาวะ
ยาไดคลอกซาซิลลินมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
กลไกการออกฤทธิ์ของยาไดคลอกซาซิลลินคือ ตัวยาจะยับยั้งการสร้างโปรตีนที่ผนังเซลล์ของแบคทีเรีย ส่งผลให้เกิดการทำลายของผนังเซลล์ จึงหยุดยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์ /แบคทีเรียในที่สุด
ยาไดคลอกซาซิลลินมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
ยาไดคลอกซาซิลลินมีรูปแบบการจัดจำหน่ายดังนี้
- รูปแบบยาแคปซูลขนาดความแรง 250 และ 500 มิลลิกรัม/แคปซูล
- รูปแบบยาน้ำแขวนตะกอนขนาดความแรง 62.5 มิลลิกรัม/5 มิลลิลิตร
ยาไดคลอกซาซิลลินมีขนาดรับประทานอย่างไร?
ยาไดคลอกซาซิลลินมีขนาดรับประทานดังนี้
- ผู้ใหญ่: รับประทานครั้งละ 250 - 500 มิลลิกรัม วันละ 4 ครั้ง
- เด็ก: ให้คำนวณตามน้ำหนักตัวของเด็ก โดยรับประทานครั้งละ 25 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม วันละ 4 ครั้ง
*****หมายเหตุ:
- ควรรับประทานยานี้ในช่วงท้องว่าง หรือรับประทานก่อนอาหารประมาณ 1 ชั่วโมง หรือรับประทานหลังอาหารประมาณ 2 ชั่วโมง
- การรับประทานยานี้ต้องเป็นไปตามคำแนะนำของแพทย์ผู้รักษา โดยรับประทานอย่างต่อเนื่องถึงแม้อาการจะดีขึ้นก็ยังต้องรับประทานต่อจนครบตามขนาดการรักษา ทั้งนี้เพื่อป้องกันเชื้อดื้อยา
เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?
เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดที่รวมถึงยาไดคลอกซาซิลลิน ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรดังนี้
- ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือแน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก
- มีโรคประจำตัวต่างๆรวมทั้งกำลังกินยาหรืออาหารเสริมอะไรอยู่ เพราะยาไดคลอกซาซิลลินอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรือเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กินอยู่ก่อน
- หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์หรือกำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรกและเข้าสู่ทารก จนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้
หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?
หากลืมรับประทานยาไดคลอกซาซิลลินสามารถรับประทานเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานยาในมื้อถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า
ยาไดคลอกซาซิลลินมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
ยาไดคลอกซาซิลลินสามารถก่อให้เกิดผลไม่พึงประสงค์ (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง) ดังนี้ เช่น ท้องเสีย คลื่นไส้ รู้สึกปั่นป่วนและมีแก๊สในช่องท้อง ซึ่งอาการข้างเคียงดังกล่าวจะค่อยๆดีขึ้นหลังหยุดใช้ยา หากผู้ป่วยมีอาการท้องเสียต้องแนะนำให้ดื่มน้ำเพื่อชดเชยน้ำให้กับร่างกาย แต่ถ้าพบว่ามีเลือดปนมากับอุจจาระและปวดท้อง ให้รีบไปพบแพทย์/ไปโรงพยาบาลเพื่อทำการรักษาโดยทันที
มีข้อควรระวังการใช้ยาไดคลอกซาซิลลินอย่างไร?
มีข้อควรระวังการใช้ยาไดคลอกซาซิลลินดังนี้
- ห้ามใช้ยานี้กับผู้ที่แพ้ยาไดคลอกซาซิลลิน โดยสังเกตอาการหลังรับประทานยาแล้วมีผื่นคันขึ้นตามผิวหนัง หายใจลำบาก และ/หรือ ปากบวม หรือ ตาบวม
- ควรแจ้งแพทย์ก่อนการใช้ยานี้ หากผู้ป่วยมีประวัติแพ้ยาปฏิชีวนะ กลุ่ม Cephalosporin เช่น Cefaclor, Cefalexin, หรือ Cefuroxime
- หลีกเลี่ยงการใช้ยานี้กับผู้ป่วยด้วยโรคลำไส้อักเสบ (Colitis) ผู้ป่วยที่มีไขกระดูกทำงานต่ำ ผู้ที่มีภาวะเกลือโซเดียมเกินในร่างกาย ผู้ป่วยโรคทางพันธุกรรมที่ทำให้มีสารคัดหลั่งข้นผิดปกติที่เรียกว่า โรค Cystic fibrosis
- หลีกเลี่ยงการรับประทานยานี้พร้อมเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
- การใช้ยานี้ในเด็ก หญิงตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร ต้องเป็นคำแนะนำจากแพทย์เท่านั้น
- ห้ามใช้ยาหมดอายุ
***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาไดคลอกซาซิลลินด้วย) ยาแผนโบราณทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน
ยาไดคลอกซาซิลลินมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
ยาไดคลอกซาซิลลินมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่น ดังนี้
- การรับประทานยาไดคลอกซาซิลลินร่วมกับยาต้านการแข็งตัวของเลือดอย่างเช่น Warfarin สามารถทำให้ประสิทธิภาพในการรักษาของยาต้านการแข็งตัวของเลือดดังกล่าวด้อยประสิทธิภาพลงไป หากมีความจำเป็นต้องใช้ยาร่วมกัน แพทย์จะปรับขนาดการรับประทานยาทั้งคู่ให้เหมาะสม
- การรับประทานยาไดคลอกซาซิลลินพร้อมอาหาร จะทำให้ประสิทธิภาพในการรักษาของยานี้ลดลง จึงควรหลีกเลี่ยงการรับประทานยาพร้อมอาหาร
- การรับประทานยาไดคลอกซาซิลลินร่วมกับยาเม็ดคุมกำเนิดในผู้ป่วยหญิงบางรายอาจทำให้ฤทธิ์ของยาคุมกำเนิดด้อยลงไปและอาจเสี่ยงที่จะเกิดการตั้งครรภ์ ดังนั้นจึงควรต้องใช้การคุมกำเนิดวิธีอื่นร่วมด้วยเช่น การใช้ถุงยางอนามัยชาย
ควรเก็บรักษายาไดคลอกซาซิลลินอย่างไร
สามารถเก็บยาไดคลอกซาซิลลินระหว่างอุณหภูมิ 15 - 30 องศาเซลเซียส แต่ยาน้ำแขวนตะกอนที่ผสมน้ำแล้ว ให้เก็บภายในตู้เย็นภายใต้อุณหภูมิ 2 - 8 องศาเซลเซียส ห้ามแช่ในช่องแช่แข็ง และหากใช้ยาน้ำดังกล่าวไม่หมดภายใน 14 วัน ให้ทิ้งยานั้นและห้ามนำมารับประทานต่อ ควรเก็บยาทุกรูปแบบให้พ้นแสงแดดและความชื้น ไม่ควรเก็บยาในห้องน้ำ และเก็บยาให้พ้นมือเด็ก และสัตว์เลี้ยง
ยาไดคลอกซาซิลลินมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
ยาไดคลอกซาซิลลินที่จำหน่ายในประเทศไทย มียาชื่อการค้าอื่นและบริษัทผู้ผลิต เช่น
ชื่อการค้า | บริษัทผู้ผลิต |
---|---|
Dicillin (ไดซิลลิน) | Inpac Pharma |
Diclex (ไดเคลก) | Meiji |
Diclocillin (ไดโคลซิลลิน) | T.O. Chemicals |
Diclohof (ไดโคลฮอฟ) | Pharmahof |
Diclonox (ไดโคลน็อก) | Charoen Bhaesaj Lab |
Diclox (ไดคลอก) | P P Lab |
Dicloxa Osoth (ไดคลอกซา โอสถ) | Osoth Interlab |
Dicloxa RX (ไดคลอกซา อาร์เอ็กซ์) | R.X. |
Dicloxacillin Community Pharm (ไดคลอกซาซิลลิน คอมมูนิตี้ ฟาร์ม) | Community Pharm PCL |
Dicloxacillin Lam Thong (ไดคลอกซาซิลลิน แหลมทอง) | Lam Thong |
Dicloxacillin Medicpharma (ไดคลอกซาซิลลิน เมดิกฟาร์มา) | Medicpharma |
Dicloxane (ไดคลอกแซน) | Suphong Bhaesaj |
Dicloxcin (ไดคลอกซิน) | Suphong Bhaesaj |
Dicloxgen 500 (ไดคลอกเจน 500) | General Drugs House |
Dicloxia (ไดคลอกเซีย) | Asian Pharm |
Dicloxilin (ไดคลอกซิลิน) | Siam Medicare |
Dicloxman (ไดคลอกแมน) | T. Man Pharma |
Dicloxno (ไดคลอกโน) | Milano |
Dicloxpac (ไดคลอกแพ็ก) | Inpac Pharma |
Di-K-Cil (ได-เค-ซิล) | T P Drug |
Diloxin (ไดโลซิน) | Pond’s Chemical |
Dixocillin (ไดโซซิลลิน) | Siam Bheasach |
Dorox (โดร็อก) | M & H Manufacturing |
GPO Diclox (จีพีโอ ไดคลอก) | GPO |
U-Diclox (ยู-ไดคลอก) | Utopian |
บรรณานุกรม
1 http://en.wikipedia.org/wiki/Dicloxacillin [2014,Aug2]
2 http://drug.fda.moph.go.th:81/nlem.in.th/search?keyword=dicloxacillin [2014,Aug2]
3 http://www.mims.com/Thailand/patientmedicine/generic/Dicloxacillin [2014,Aug2]
4 http://www.mims.com/Thailand/drug/info/Diclocillin/?type=brief [2014,Aug2]
5 http://www.drugbank.ca/drugs/DB00485 [2014,Aug2]
6 http://www.drugs.com/drug-interactions/dicloxacillin-index.html?filter=3&generic_only= [2014,Aug2]
2 http://drug.fda.moph.go.th:81/nlem.in.th/search?keyword=dicloxacillin [2014,Aug2]
3 http://www.mims.com/Thailand/patientmedicine/generic/Dicloxacillin [2014,Aug2]
4 http://www.mims.com/Thailand/drug/info/Diclocillin/?type=brief [2014,Aug2]
5 http://www.drugbank.ca/drugs/DB00485 [2014,Aug2]
6 http://www.drugs.com/drug-interactions/dicloxacillin-index.html?filter=3&generic_only= [2014,Aug2]
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น