ยาอะทีโนลอล ( Atenolol )

ระบบและอวัยวะที่เกี่ยวข้อง :

ระบบหัวใจและหลอดเลือด  เภสัชกรรม 

อาการที่เกี่ยวข้อง :

ความดันโลหิตสูง 

บทนำ

อะทีโนลอล (Atenolol) เป็นกลุ่มยาที่จัดอยู่ในกลุ่มเบต้าบล็อคเกอร์/Beta-blocker ใช้รักษาโรคทางหลอดเลือดของหัวใจ ถูกสังเคราะห์และนำมาใช้ในปี พ.ศ. 2519 ข้อดีของยานี้คือไม่ซึมผ่านเข้าสู่ระบบประสาทส่วนกลางจึงสามารถหลีกเลี่ยงผลข้างเคียงที่จะเกิดต่อสมอง

ในทางการแพทย์ยานี้ถูกนำมาใช้รักษาสภาวะความดันโลหิตสูง ภาวะหัวใจขาดเลือด ภาวะหัวใจล้มเหลวชนิดฉับพลัน ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะชนิด Superaventicular tachycardia ในบางครั้งยังถูกนำไปรักษาผู้ป่วยที่เสพติดเหล้า ช่วยบำบัดภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนสูง (ไท รอยด์เป็นพิษ) หรือแม้แต่ใช้ป้องกันการเกิดไมเกรน (Migraine) เป็นต้น

ยาอะทีโนลอลเมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?

ยาอะทีโนลอลใช้รักษาโรคเกี่ยวกับระบบหัวใจและหลอดเลือดเช่น ลดความดันโลหิตสูง (Hypertension), หัวใจเต้นผิดจังหวะชนิด Supraventicular tachycardia & ventricular tachycardia, ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด (Angina), ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจตาย (Myocardial Infarction) และป้องกันการเกิดไมเกรน (Migraine)

ยาอะทีโนลอลออกฤทธิ์อย่างไร?

ยาอะทีโนลอลออกฤทธ์โดยจะปิดกั้นการทำงานของสารเคมีบางตัวในร่างกายที่เรียกว่า Catecholamines ทำให้ลดอัตราการเต้นของหัวใจและหลอดเลือดบีบตัวน้อยลงส่งผลให้ความดันโลหิตลดลง

ยาอะทีโนลอลมีรูปแบบจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาอะทีโนลอลมีรูปแบบการจัดจำหน่ายเป็นยาเม็ด ขนาด 25, 50 และ 100 มิลลิกรั

ยาอะทีโนลอลมีขนาดรับประทานอย่างไร?

ขนาดของยาอะทีโนลอลที่รับประทานในผู้ใหญ่และเด็กมีขนาดที่ต่างกัน สามารถรับประ ทานยาก่อนหรือหลังอาหารก็ได้ การดูดซึมเข้าร่างกายได้รวดเร็วและเริ่มออกฤทธิ์ภายใน 2 - 4ชั่วโมงหลังกินยา แต่ไม่ควรซื้อยากินเอง ต้องได้รับคำแนะนำการใช้ยาจากแพทย์หรือเภสัชกรเท่านั้น

ขนาดใช้รักษาความดันโลหิตสูง รักษาภาวะเจ็บหน้าอก (Angina Pectoris) และป้องกันไมเกรน (Migraine) รับประทานในปริมาณสูงสุดไม่เกิน 100 มิลลิกรัมต่อวัน

การได้รับยาเกินขนาดจะทำให้เกิดภาวะความดันโลหิตต่ำ หัวใจเต้นช้า หลอดลมหดเกร็ง น้ำตาลในเลือดต่ำ ซึ่งรักษาแก้ไขโดยการล้างท้องหรือทำให้อาเจียนเอายาออกมา

*****หมายเหตุ:

ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ผู้รักษาได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดที่รวมถึงยาอะทีโนลอล ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกร ดังนี้

• ประวัติแพ้ยาทุกชนิดเช่น ใช้ยาแล้วคลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือแน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก
• มีโรคประจำตัวต่างๆรวมทั้งกำลังกินยาอะไรอยู่ เพราะยาอะทีโนลอลอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรือเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กินอยู่ก่อน
• หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์หรือกำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรกและเข้าสู่ทารก จนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

ยาอะทีโนลอลมีผลไม่พึงประสงค์ไหม?

ยาอะทีโนลอลมีผลข้างเคียงหรือผลไม่พึงประสงค์คือ อาจก่อให้เกิดภาวะหลอดลมตีบและมีอาการโรคหืด อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ นอนไม่หลับ ง่วงนอน หงุดหงิด รบกวนระบบทาง เดินอาหาร ท้องเสีย ท้องผูก น้ำลายแห้ง/ปากแห้ง รวมถึงความรู้สึกสัมผัสสูญเสีย

ยาอะทีโนลอลมีปฏิกิริยากับยาตัวอื่นไหม?

ยาอะทีโนลอลมีปฏิกิริยากับยาตัวอื่น (ปฎิกิริยาระหว่างยา) ได้ดังนี้

• เมื่อกินร่วมกับยาที่ใช้รักษาภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะสามารถก่อให้เกิดอาการหัวใจเต้นช้าลง ซึ่งกลุ่มยาที่ใช้รักษาภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะเช่น อะมิโอดาร์โรน (Amiodarone )
• เมื่อกินร่วมกับยาปฎิชีวนะสามารถส่งผลให้ฤทธิ์ในการรักษาของยาอะทีโนลอลลดลง ซึ่งกลุ่มยาปฎิชีวนะดังกล่าวเช่น แอมพิซิลลิน (Ampicillin) ไรแฟมพิซิน (Rifampicin)
• เมื่อกินร่วมกับยาบำรุงกระดูกเช่น แคลเซียม จะทำให้ระดับยาอะทีโนลอลในกระแสเลือดลด ลงมากกว่า 50%

มีข้อควรระวังไหมเมื่อกินยาอะทีโนลอล?

ข้อควรระวังข้อห้ามเมื่อใช้ยาอะทีโนลอลเช่น

• ห้ามใช้ยากับผู้ที่แพ้ยานี้ หญิงตั้งครรภ์ ผู้ที่มีภาวะหัวใจเต้นช้าผิดปกติ ผู้ที่มีภาวะการไหลเวียนของเลือดบริเวณหัวใจผิดปกติ
• ระวังการใช้ยาอะทีโนลอลกับผู้สูงอายุ เด็ก หญิงที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร ผู้ที่มีภาวะตับและ/หรือไตทำงานผิดปกติ ผู้ป่วยโรคเบาหวาน ผู้ป่วยที่มีภาวะหัวใจล้มเหลวอย่างเฉียบพลัน
• ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
• ห้ามใช้ยาหมดอายุ
• ห้ามเก็บยาหมดอายุ

********** อนึ่ง:

ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมถึงยาอะทีโนลอลด้วย) ยาแผนโบราณทุกชนิดและสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกชนิดควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

ควรเก็บรักษายาอะทีโนลอลอย่างไร?

ควรเก็บรักษายาอะทีโนลอลภายใต้อุณหภูมิ 20 - 25 องศาเซลเซียส (Celsius) ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งของตู้เย็น เก็บยาให้พ้นแสงแดดและความชื้น ควรเก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง และไม่เก็บยาให้องน้ำ หรือในรถยนต์

ยาอะทีโนลอลมีชื่ออื่นๆอีกไหม? ผลิตโดยบริษัทอะไรบ้าง?

ชื่อยาชื่อการค้าและบริษัทผู้ผลิตยาอะทีโนลอลที่จำหน่ายในประเทศไทยเช่น

ชื่อการค้า	บริษัทผู้ผลิต
Atenol (อะทีนอล)	T. O. Chemicals
Betaday-50 (เบตาเดย์ 50)	Vesco Pharma
Catenol (คาทีนอล)	Zydus adila
Enolol (อีโนลอล)	Charoon Bhesaj
Esnolol (เอสโนลอล)	Emcure Pharma
Eutensin (ยูเทนซิน)	Greater Pharma
Oraday (ออราเดย์)	Biolab
Tenocard (ทีโนคาร์ด)	IPCA
Tenormin (ทีนอมิน)	AstraZeneca
Tenrol (เทนโรล)	Unique
Velorin (เวโลริน)	Remedica

บรรณานุกรม

1. Drug Information Handbook 20th edition with Charles Flacy RPh. Ms, Pharm D FCSHP , Lora L.Armstrong RPh, PharmD BCPS , Morton P.Goldman, RPh, PharmD BCPS,FCCP , Leonard L. RPh. BSPharm
2. http://www.mims.com/THAILAND/Home/GatewaySubscription/?generic=atenolol [2015,April25]