อะมิโลไรด์ (Amiloride) Moduretic
บทนำ
ยาอะมิโลไรด์ (Amiloride) เป็นยาขับปัสสาวะชนิดที่ทำให้ร่างกายลดปริมาณน้ำและเกลือโซเดียมออกจากกระแสเลือด โดยผ่านกระบวนการกรองที่ไตและขับออกมากับปัสสาวะ แต่ไม่เร่งการขับออกของเกลือโพแทสเซียม (Potassium - sparing diuretics) วงการแพทย์นำยาอะมิโลไรด์มาใช้รักษาอาการบวมน้ำ โรคความดันโลหิตสูง รวมถึงโรคหัวใจล้มเหลว
หลังการรับประทาน ยาอะมิโลไรด์จะมีการดูดซึมของยาเข้าสู่กระแสเลือด และยาจะไม่ถูกเปลี่ยนโครงสร้างทางเคมีแต่อย่างใด ร่างกายจะใช้เวลาประมาณ 6 - 9 ชั่วโมงในการกำจัดยา 50% ออกจากกระแสเลือดโดยผ่านไปกับปัสสาวะ
องค์การอนามัยโลกจัดให้อะมิโลไรด์เป็นหนึ่งในรายการยาจำเป็นขั้นพื้นฐานของระดับชุมชน คณะกรรมการอาหารและยาของไทยได้บรรจุยาอะมิโลไรด์อยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติโดยระบุมีส่วนผสมร่วมกับยาขับปัสสาวะอีกตัวชื่อ ไฮโดรคลอโรไทอะไซด์/Hydrochlorothiazide (Amiloride hydrochloride 5 มิลลิกรัม + Hydrochlorothiazide/HCTZ 50 มิลลิกรัม)
ความเสี่ยงในการใช้ยาตัวนี้มีอยู่ประการหนึ่งที่ควรระวังคือ เกิดภาวะเกลือโพแทสเซียมในร่างกายเกิน (Hyperkalemia) โดยจะแสดงออกทางอาการเช่น กล้ามเนื้ออ่อนแรง ชีพจรเต้นผิดปกติ เหนื่อยง่าย หัวใจเต้นผิดจังหวะ ตลอดจนเกิดภาวะหัวใจหยุดเต้นได้ ดังนั้นการใช้ยาอะมิโลไรด์ได้อย่างถูกต้องปลอดภัยจึงควรต้องอยู่ภายใต้คำแนะนำและการดูแลของแพทย์ผู้รักษาเท่านั้น
อะมิโลไรด์มีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?
ยาอะมิโลไรด์มีสรรพคุณดังนี้เช่น
- เป็นยาขับปัสสาวะเพื่อลดอาการบวมน้ำของร่างกาย (Oedema)
- รักษาโรคท้องมาน (Ascites)
- ใช้รักษาโรคความดันโลหิตสูง (Hypertension)
- รักษาโรคหัวใจล้มเหลว (Congestive Heart Failure)
อะมิโลไรด์มีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
ยาอะมิโลไรด์เป็นยาขับปัสสาวะที่มีฤทธิ์ต่ำโดยมีกลไกการออกฤทธิ์คือ ตัวยาจะออกฤทธิ์ผ่านทางไต โดยเพิ่มการขับน้ำและเกลือโซเดียมออกจากกระแสเลือด แต่ลดการขับออกของเกลือโพ แทสเซียม ด้วยกลไกดังกล่าวจึงส่งผลให้เกิดฤทธิ์ของการรักษาตามสรรพคุณ
อะมิโลไรด์มีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร
ยาอะมิโลไรด์มีรูปแบบการจัดจำหน่ายดังนี้เช่น
- ยาเม็ดชนิดรับประทาน ขนาด 5 มิลลิกรัม/เม็ด
- ยาเม็ดชนิดผสมร่วมกับยาขับปัสสาวะตัวอื่นคือ Amiloride HCl 5 มิลลิกรัม + Hydrochlo rothiazide 50 มิลลิกรัม/เม็ด
อะมิโลไรด์มีขนาดรับประทานอย่างไร?
ยาอะมิโลไรด์มีขนาดรับประทานดังนี้เช่น
ก. สำหรับอาการบวมน้ำ (Oedema):
- ผู้ใหญ่: ขนาดรับประทานเริ่มต้นที่ 5 มิลลิกรัม/วัน ขนาดรับประทานเพื่อคงระดับการรักษาอยู่ในช่วง 5 - 10 มิลลิกรัม/วัน
- ผู้ใหญ่: ขนาดรับประทานเริ่มต้นที่ 5 มิลลิกรัม/วัน ขนาดรับประทานเพื่อคงระดับการรักษาอยู่ในช่วง 5 - 10 มิลลิกรัม/วัน
ค. สำหรับโรคหัวใจล้มเหลว (Congestive Heart Failure):
- ผู้ใหญ่: ขนาดรับประทานเริ่มต้นที่ 5 มิลลิกรัม/วัน ขนาดรับประทานเพื่อคงระดับการรักษาอยู่ในช่วง 5 - 10 มิลลิกรัม/วัน
ง. สำหรับโรคความดันโลหิตสูง (Hypertension):
- ผู้ใหญ่: ขนาดรับประทานเริ่มต้นที่ 5 มิลลิกรัม/วัน ขนาดรับประทานเพื่อคงระดับการรักษาอยู่ในช่วง 5 - 10 มิลลิกรัม/วัน
จ. ขนาดการใช้ยาในเด็ก:
ทั่วไปคำนวณขนาดการใช้ยากับเด็กโดยใช้เกณฑ์น้ำหนักตัวเด็กเช่น น้ำหนักตัวประมาณ 6 - 20 กิโลกรัมรับประทาน 0.625 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม/วัน อย่างไรก็ตามแพทย์จะเป็นผู้พิจารณาขนาดการใช้ยาในเด็กตามความเหมาะสมกับอาการโรค อายุ และน้ำหนักตัวของเด็กเป็นกรณีๆไป
*****หมายเหตุ:
- ควรรับประทานยานี้พร้อมอาหารเพื่อให้ตัวยาได้รับการดูดซึมที่ดี
- ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ
เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?
เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดที่รวมถึงยาอะมิโลไรด์ ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรดังนี้
- ประวัติแพ้ยาทุกชนิดเช่น กินยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือแน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก
- มีโรคประจำตัวต่างๆเช่น โรคหัวใจ โรคไต โรคตับ โรคเบาหวาน รวมทั้งกำลังกินยาอะไรอยู่ เพราะยาอะมิโลไรด์อาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรือเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กินอยู่ก่อน
- หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์หรือกำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรกและเข้าสู่ทารก จนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้
หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?
หากลืมรับประทานยาอะมิโลไรด์สามารถรับประทานเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานยาในมื้อถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า
อะมิโลไรด์มีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
การใช้ยาอะมิโลไรด์สามารถก่อให้เกิดผลไม่พึงประสงค์ (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง) ดังนี้ เช่น มีภาวะเกลือโพแทสเซียมในร่างกายสูงเกินปกติ (ดังกล่าวแล้วใน บทนำ) มีภาวะเกลือโซเดียมในร่างกายต่ำกว่าปกติ ระคายเคืองในระบบทางเดินอาหาร หิวกระหายน้ำ วิงเวียน ผื่นคัน อ่อนเพลีย กล้ามเนื้อเป็นตะคริว ปวดศีรษะ ความดันโลหิตต่ำ
มีข้อควรระวังการใช้อะมิโลไรด์อย่างไร?
มีข้อควรระวังการใช้ยาอะมิโลไรด์ดังนี้เช่น
- ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้
- ห้ามใช้ยานี้กับผู้ที่มีภาวะเกลือโพแทสเซียมในร่างกายสูง (ตรวจพบจากการตรวจเลือด)
- ระหว่างการใช้ยานี้ควรเฝ้าระวังปริมาณเกลือแร่ต่างๆในเลือด โดยต้องควบคุมให้อยู่ในภาวะปกติ (แพทย์จะตรวจเลือดดูปริมาณเกลือแร่ของผู้ป่วยเป็นระยะตามดุลพินิจของแพทย์)
- ระวังการใช้ยากับสตรีตั้งครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร รวมถึงผู้สูงอายุ การจะใช้ยานี้กับผู้ป่วยกลุ่มนี้จะต้องได้รับความเห็นชอบจากแพทย์ผู้รักษาเท่านั้น
- ระวังการใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคเบาหวานและต้องหยุดการใช้ยาอย่างน้อย 3 วันก่อนเข้ารับการตรวจปริมาณน้ำตาลในเลือด (Glucose – tolerance tests) เนื่องจากยานี้จะมีผลให้น้ำตาลในเลือดสูงผิดปกติได้
- ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
- ห้ามใช้ยาหมดอายุ
***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาอะมิโลไรด์ด้วย) ยาแผนโบราณทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน
อะมิโลไรด์มีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
ยาอะมิโลไรด์มีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นดังนี้เช่น
- การใช้ยาอะมิโลไรด์ร่วมกับยาที่เพิ่มประมาณเกลือโพแทสเซียมในร่างกายเช่น ยา Potassium chloride, ยาขับปัสสาวะชนิดที่ไม่ขับเกลือโพแทสเซียมที่นอกเหนือจากยาอะมิโลไรด์ (เช่น ยา Spironolactone), ยากลุ่ม ACE inhibitors, ยากลุ่ม Angiotensin II receptor antagonists สามารถก่อให้เกิดภาวะโพแทสเซียมในร่างกายสูงเกินปกติได้ จึงควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาอะมิโลไรด์ร่วมกับยากลุ่มดังกล่าว
- การใช้ยาอะมิโลไรด์ร่วมกับยาแก้ปวดกลุ่มเอ็นเสด์ (NSAIDs), ยา Cyclosporin และยาลดความดันโลหิตบางตัว (เช่น ยาในกลุ่มยา ACE inhibitors) อาจเพิ่มความเสี่ยงทำให้เป็นพิษกับไต หากไม่มีความจำเป็นใดๆควรเลี่ยงการใช้ยาเหล่านี้ร่วมกัน หรือแพทย์ปรับขนาดรับประทานให้เหมาะสมเป็นกรณีๆไป
- การใช้ยาอะมิโลไรด์ร่วมกับยากลุ่มไทอะไซด์ (Thiazides) หรือ Chlorpropamide (ยารักษาเบาหวานชนิด 2) สามารถทำให้เกิดภาวะเกลือโซเดียมในร่างกายต่ำอย่างรุนแรง จึงควรหลีกเลี่ยงการใช้ยากลุ่มดังกล่าวร่วมกัน
- การใช้ยาอะมิโลไรด์ร่วมกับยา Carbenoxolone (ยารักษาแผลเปบติค) อาจทำให้ฤทธิ์ในการสมานแผลของ Carbenoxolone ด้อยประสิทธิภาพลง จึงควรหลีกเลี่ยงการใช้ยานี้ร่วมกัน
ควรเก็บรักษาอะมิโลไรด์อย่างไร?
ควรเก็บยาอะมิโลไรด์ในที่เย็นหรือในช่วงอุณหภูมิ 15 - 30 องศาเซลเซียส (Celsius) ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งของตู้เย็น เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสงแดดและความชื้น ไม่ควรเก็บยาในห้องน้ำ และเก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
อะมิโลไรด์มีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
ยาอะมิโลไรด์ที่จำหน่ายในประเทศไทย มียาชื่อการค้าอื่นและบริษัทผู้ผลิตเช่น
ชื่อการค้า | บริษัทผู้ผลิต |
---|---|
Amilozide (อะมิโลไซด์) | T.O. Chemicals |
Amiloride hydrochloride Actavis (อะมิโลไรด์ ไฮโดรคลอไรด์ แอคทาวิส) | Actavis |
Bilduretic (บิลดูเรติค) | Bangkok Lab & Cosmetic |
Buretic (บูเรติค) | BJ Benjaosoth |
Hydrozide Plus (ไฮโดรไซด์ พลัส) | Medicine Products |
Hyperretic (ไฮเปอร์เรติค) | Central Poly Trading |
Meditic (เมดิติค) | Medicpharma |
Miduret (มิดูเรท) | P P Lab |
Minitic (มินิติค) | T. Man Pharma |
Miretic (มิเรติค) | Utopian |
Modupac (โมดูแพ็ค) | Inpac Pharma |
Moduretic (โมดูเรติค) | M & H Manufacturing |
Mourinate (โมยูริเนท) | Charoon Bhesaj |
MIDAMOR (ไมดามอร์) | Paddock Laboratories Inc |
Poli-Uretic (โพลี-ยูเรติค) | Polipharm |
บรรณานุกรม
1. http://en.wikipedia.org/wiki/Amiloride#Formulations_and_trade_names [2014,Dec20]
2. http://drug.fda.moph.go.th:81/nlem.in.th/search?keyword=Amiloride [2014,Dec20]
3. http://www.mims.com/USA/drug/info/amiloride/?type=full&mtype=generic#Dosage [2014,Dec20]
4. http://www.mims.com/USA/Drug/info/Amiloride%20And%20Hydrochlorothiazide/Amiloride%20And%20Hydrochlorothiazide%20Tablet?type=full [2014,Dec20]
5. http://www.mims.com/Singapore/Drug/info/Amiloride%20hydrochloride%20Actavis/ [2014,Dec20]
6. http://www.mims.com/USA/drug/info/Midamor/Midamor%20Tablet?type=full [2014,Dec20]
7. http://www.drugs.com/dosage/amiloride.html#Usual_Adult_Dose_for_Edema [2014,Dec20]
8. http://www.drugs.com/monograph/amiloride-hydrochloride.html [2014,Dec20]
2. http://drug.fda.moph.go.th:81/nlem.in.th/search?keyword=Amiloride [2014,Dec20]
3. http://www.mims.com/USA/drug/info/amiloride/?type=full&mtype=generic#Dosage [2014,Dec20]
4. http://www.mims.com/USA/Drug/info/Amiloride%20And%20Hydrochlorothiazide/Amiloride%20And%20Hydrochlorothiazide%20Tablet?type=full [2014,Dec20]
5. http://www.mims.com/Singapore/Drug/info/Amiloride%20hydrochloride%20Actavis/ [2014,Dec20]
6. http://www.mims.com/USA/drug/info/Midamor/Midamor%20Tablet?type=full [2014,Dec20]
7. http://www.drugs.com/dosage/amiloride.html#Usual_Adult_Dose_for_Edema [2014,Dec20]
8. http://www.drugs.com/monograph/amiloride-hydrochloride.html [2014,Dec20]
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น